تاثیرات شیشه رنگی در معماری امروزی

بینایی به عنوان اصلی ترین حس انتقالی در میان دیگر حواس انسان‌ ها در منتقل کردن احساسات به مغز انسان نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند، که در این بین نور از اهمیت بسزایی برخوردار است. تحقیقات نشان می‌دهد که میزان شدت، نوع منبع، جهت و شیوه توزیع نور در محیط‌های متفاوت فعالیت انسانی ممکن است تا حدود زیادی بر رفتار‌ها، روحیات، بازدهی و کارایی وی تأثیر بگذارد. نور نا‌مناسب در فضاهای زیستی انسان اعم از محل کار، منازل و… علاوه بر تأثیر روی بازدهی و کارآیی انسان موجب بروز عواملی چون اضطراب، کاهش سلامت و آسایش و ناهنجاری‌های رفتاری می‌شود. پنجره‌های با شیشه رنگی‌ها نور را در رنگهای متنوع و متعدد عبور می‌دهند و در عین حال می‌توانند از ورود درصد قابل توجهی از اشعه‌های گرم و سوزان به داخل جلوگیری نمایند و به عنوان کنترل کننده نور نیز ایفای نقش نمایند. نورهای مناسب برای فضاهای داخلی ساختمان‌ ها که دارای کمترین میزان ایجاد ناهنجاری‌های رفتاری در انسان می‌باشند را بایست توسط بررسی‌های لازم به دست آورد و از انواع رنگ‌های شیشه رنگی بهترین بهره برداری و استفاده را در جای جای اماکنی که می‌خواهیم از شیشه رنگی استفاده کنیم داشت.

شیشه رنگی چیست؟

هر چند قرن‌ها از این شیشه‌ها تنها برای تزئین استفاده می‌شد، امروزه استفاده از شیشه‌ رنگی‌ها برای مقاصد صنعتی و علمی ضروری است. شیشه رنگی ‌ها، در صد‌ها رنگ مختلف تولید می‌شوند. شیشه رنگی ممکن است یکی از انواع سه‌گانه زیر باشد:

رنگ شیشه براثر جذب فرکانس خاصی از نور، توسط عوامل موجود در محلول بوجود می‌آید. عوامل ایجاد رنگ در این گروه، اکسیدهای عناصر واسطه بویژه گروه اول هستند (مانند Cr، V، Ti). این طبقه را می‌توان به دو زیر گروه تقسیم کرد، یکی شیشه‌هایی که رنگ آن‌ها، بدلیل محیط ساختاری شیمیایی آنهاست و دیگری شیشه‌هایی که رنگ آن‌ها به دلیل اختلاف در حالت اکسایش آنهاست. مثلا NiO حل شده در شیشه سدیمی _ سربی است که رنگ قهوه‌ای ایجاد می‌کند. اما این ترکیب در شیشه پتاسی تولید یک سرخ ژاسپ می‌کند.

رنگ بر اثر ترسیب ذرات کلوئیدی در شیشه بی‌ رنگ، ضمن انجام عملیات گرمایی بوجود می‌آید. مثال معمول این نمونه، ترسیب طلایی کلوئیدی است که شیشه طلایی _ یاقوتی پدید می‌آورد.

رنگ بوسیله ذرات میکروسکوپی یا ذرات بزرگ‌تر که ممکن است خود رنگی باشند، بوجود می‌آید. مانند قرمز سلنیمی که در چراغهای راهنمایی، حباب فانوس‌ها و غیره بکار می‌رود. البته ممکن است این ذرات، بی‌رنگ باشند و شیشه نیمه‌شفاف تولید کنند.

پنجره‌های با شیشه رنگی‌ هایی که نور را در رنگ‌های متنوع و متعدد عبور می‌دهند، در عین حال می‌توانند از ورود درصد قابل توجهی از اشعه‌های گرم و سوزان به داخل نیز جلوگیری نمایند و به عنوان کنترل کننده نور نیز ایفای نقش نمایند.

نتایج نشان می‌دهد که در صورت جلوگیری از گسیل طول موج‌های بلند به داخل، استفاده از شیشه رنگی میزان انرژی عبوری پنجره در محدوده مرئی را به یک سوم حالتی که شیشه بی‌رنگ استفاده شده باشد کاهش می‌دهد.

معماری داخلی، مجموعه دانش، فن و هنری است که با عناصر وابسته و مرتبط از قبیل فرم، رنگ، بافت و … سعی در بهینه سازی فضاها و دستیابی به کارایی و کارکرد مناسب در کنار زیبایی معانی و معناها دارد. هدف معماری داخلی، بهبود عملکرد فیزیکی و روانی فضا برای راحت سازی زندگی در آن است. رنگها می‌توانند به شیوه‏های مختلف، تأثیرهایی بنیادین در زندگی بر جای گذارند و هر کدام به سبب ویژگیهای شیمیایی و روانشناسانه‌ای که دارا هستند، منبع مهمی از انرژی، به شمار می‌روند. انتخاب رنگ در معماری داخلی رویکرد‏های مختلفی را در طراحی ایجاد می‌کند و بیشتر از هر عامل مستقل دیگری می‌تواند فضای کسالت بار و یکنواخت محیط داخل را به مکانی دلنشین و روح بخش مبدل سازد. با توجه به رسالت اصلی یک کتابخانه که ایجاد شرایطی مطلوب برای ترغیب افراد به علم‌آموزی است، این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق  پیمایشی -تحلیلی و از طریق چک لیست محقق ساخته و بر اساس مشاهده مستقیم، رنگهای به کار رفته در فضاهای داخلی ۲۰ کتابخانه دانشگاهی و تأثیر آنها را بر استفاده‌کنندگان کتابخانه‏ها، بر اساس روانشناسی رنگها بررسی کند. نتایج نشان می‌دهد، اگر رنگ تجهیزات را از رنگهای به کار رفته در فضا جدا در نظر بگیریم، «سفید» بیشترین رنگ به کار رفته در کتابخانه‏هاست و پس از آن، «کرم» بیشترین تکرار را داشته است که این دو رنگ جزء رنگهای خنثی می باشند. با توجه به تحلیل روانشناسان، استفاده از رنگهای خنثی برای رنگ آمیزی فضای داخلی کتابخانه‏ها که به تمرکز بیشتر نیاز دارند، بهترین انتخاب است.